Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse
Psychoanalytische psychotherapie
Psychoanalytische psychotherapie en psychoanalyse zijn twee verschillende behandelvormen die ontwikkeld zijn vanuit het psychoanalytisch gedachtengoed. Bij beiden ligt het accent op zelfontdekking en het proberen te begrijpen en verwoorden van wat er in je innerlijk speelt. Psychoanalytische psychotherapie kan helpen als je op een bepaald terrein van je leven emotioneel vastloopt, of als je merkt dat je daarbij onbewust oude patronen herhaalt.
Veel van wat we doen en wat ons beweegt wordt bepaald door onbewuste processen. Dit onbewuste kan tot uitdrukking komen in ons nonverbale gedrag, in dromen en in vanzelfsprekendheden die ingegeven zijn door de bril waardoor we de wereld bekijken zonder dat we dit beseffen. Ook psychische klachten hebben vaak te maken met een innerlijk conflict, waarbij een deel van onze beweegredenen onbewust is. De wijze waarop de cliënt de innerlijke wereld en relaties met anderen vormgeeft, wordt ook voelbaar binnen de relatie met de analyticus. De psychoanalyticus heeft oog voor deze onbewuste processen en herhalingspatronen. De reacties van de psychoanalytisch psychotherapeut zijn erop gericht de cliënt te faciliteren in het onderzoeken van de eigen binnenwereld en het verdragen van tegenstrijdige gevoelens. Dit leidt tot inzicht in de eigen problematiek en een grotere innerlijke vrijheid om tot nieuwe oplossingen te komen. Binnen een psychoanalytische psychotherapie wordt vaak een focus gekozen van een centraal probleem. Dit heeft te maken met de beperking van het aantal sessies per week. Soms kan het nodig zijn het aantal sessies te verhogen en de focus te verbreden. In dat geval kan een psychoanalyse overwogen worden.
Psychoanalyse
Ook bij een psychoanalyse ligt het accent op zelfontdekking en het proberen te begrijpen en verwoorden van wat er in je innerlijk speelt. Een psychoanalyse kan helpen als je op meerdere terreinen van je leven emotioneel vastloopt en onbewust oude patronen herhaalt. De behandeling helpt je om jezelf en anderen steeds beter te begrijpen en na je stagnatie een proces van persoonlijke ontwikkeling op gang te brengen.
Bij een psychoanalyse is de frequentie van de zittingen vier of vijf keer per week en duurt enkele jaren. Je zit niet op een stoel maar ligt op een bank. Hierdoor kun je je beter concentreren op je eigen gevoelens. Mede door de intensiteit en frequentie van het contact raak je emotioneel betrokken op de analyticus. Dat deze als vanzelf een rol krijgt toebedeeld in de problematiek van de analysant, biedt de psychoanalyse haar specifieke mogelijkheden. Door de aandacht van de analysant voor het eigen innerlijk en de niet-sturende en niet-oordelende opstelling van de analyticus worden conflicten en lacunes, die zich in de binnenwereld van de analysant voordoen, in de analytische relatie zichtbaar, voelbaar en bespreekbaar. Hoe de analysant de relatie met de analyticus ervaart, en omgekeerd hoe de analyticus de relatie met de analysant ervaart, weerspiegelt in belangrijke mate de wijze waarop de analysant zijn of haar relaties en affectieve wereld inricht. Zo wordt wat zich in het hier-en-nu van de analyse afpeelt een belangrijke bron van emotioneel doorvoeld inzicht in de eigen problematiek. In de psychoanalyse komt een proces op gang waarin een gestagneerde ontwikkeling opnieuw in beweging komt. Als door de open en invoelende aandacht van de analyticus de behandelrelatie als veilig genoeg wordt ervaren, ontstaat er de moed de confrontatie met het vreemde in het eigene te doorstaan. Dat wat we van onszelf moeilijk kunnen zien en verdragen, tegenstrijdige of pijnlijke gevoelens en verlangens, worden meer bewust beleefd. Dit kan resulteren in een groter gevoel van innerlijke vrijheid en waarachtigheid in wie je bent en wat je doet en een zekerder gebruik van de eigen mogelijkheden in werk, liefde en relaties. Dit betekent niet dat er geen angst, verdriet, woede, schaamte, schuldgevoel meer zouden zijn; pijnlijk als deze gevoelens kunnen zijn, kunnen zij juist in de plaats gekomen zijn van onbegrepen klachten, angsten, depressie of belevingsarmoede. Psychoanalyse is niet klacht- of diagnosegericht. Het primaire doel is structurele innerlijke persoonlijkheidsverandering. Klachten- en symptoomreductie en verbetering van de kwaliteit van leven zijn haar bedoelde neveneffect. Psychoanalyse leidt tot een structurele verbetering van het functioneren en een verrijking van het gevoelsleven.
Meer informatie over psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie in deze video, of op de site van de NPAV:
Nederlandse Psychoanalytische Vereniging